Ο διδακτισμός του Καβάφη

            Ο διδακτισμός είναι ένα επαναλαμβανόμενο στοιχείο στην ποίηση του Κωσταντίνου Καβάφη. Διάφορα κείμενα του περιέχουν ηθικά μηνύματα, πρότυπες στάσεις προς τη ζωή, και συνολικά συμβουλές που ο ποιητής προσφέρει στον αναγνώστη.

            Ένα παράδειγμα είναι Η Πόλις. Στο ποίημα, ο αφηγητής απευθύνεται σε ένα άτομο, αρχίζοντας με την λέξη «Είπες». Στη συνέχεια, ο αφηγητής τον παραθέτει, λέγοντας πως το άτομο αυτό θέλει να ταξιδέψει και να βρει ένα καινούργιο και καλλίτερο μέρος από αυτό στο οποίο βρισκόταν ήδη. Όμως μετά ο αφηγητής απαντάει πως, αυτός ο νέος τόπος που ψάχνει το άτομο αυτό, δεν θα βρεθεί ποτέ. Η παλιά πόλη θα τον ακολουθάει για πάντα, και πάντα σε αυτήν θα καταλήγει. Έτσι η πόλη ανάγεται ως σύμβολο του εαυτού.

         Ο διδακτισμός του Καβάφη εντοπίζεται και στο ποίημα Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον. Όπως στο Η Πόλης, ο αφηγητής απευθύνεται σε κάποιον. Πιο συγκεκριμένα, του συνιστά «μην πεις», «πλησίασε σταθερά», και «αποχαιρέτα την». Με άλλα λόγια, διδάσκει το άτομο στο οποίο απευθύνεται, να κρατήσει την αξιοπρέπεια του, να αποδεχτεί αυτό που έγινε, και να αποχαιρετήσει την πόλη.

         Ο Καβάφης χρησιμοποιεί κυρίως προστακτική έγκλιση και μιλάει σε δεύτερο πρόσωπο για να δημιουργήσει αυτόν τον διδακτισμό. Επίσης προσθέτει συνεχείς προτροπές και αποτροπές. Για παράδειγμα: «μην καταδεχθείς», «να μην γελασθείς», «άκουσε με», «αποχαιρέτα». Η χρήση όλων αυτών των τεχνικών, επιτρέπει στον ποιητή να δημιουργήσει έναν διδακτικό τόνο που στέλνει απευθείας το μήνυμα στον αναγνώστη.